Bộ Công Thương mới đây đã nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu côngnghệ sản xuất chế phẩm Lactoferrin từ Pichia pastoris tái tổ hợp để sản xuất thựcphẩm chức năng” do Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (Đại học BáchKhoa Hà Nội) thực hiện. Đề tài thuộc Đề án phát triển và ứng dụng công nghệsinh học trong lĩnh vực công nghiệp chế biến đến năm 2020.
Hướngđi mới trong nghiên cứu
Lactoferrin(LF) là một protein đa chức năng, có vai trò điều hòa cân bằng nồng độ sắttrong máu, có hoạt tính kháng vi khuẩn, kháng nấm, kháng virus, kháng ký sinhtrùng, kháng ung thư, kháng viêm, điều hòa miễn dịch, hoạt tính enzyme. Do đó,LF đã và đang được sử dụng nhiều làm thực phẩm chức năng; bổ sung vào mỹ phẩmvà sản phẩm chăm sóc răng miệng...
PGS.TS.Trương Quốc Phong - Chủ nhiệm đề tài cho biết: Với nhiều ứng dụng thực tiễn cólợi nên nhu cầu về LF ngày một tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu đó đã có nhiều giảipháp được đưa ra như tách chiết từ sữa động vật, tạo động vật chuyển gen tăngcường hàm lượng LF trong sữa, tạo thực vật và vi sinh vật chuyển gen sinh tổnghợp LF. Do LF có hàm lượng không cao trong sữa tự nhiên (50 - 100 mg/L) nênviệc tách chiết LF từ sữa là không hiệu quả và sản phẩm tạo ra có thể có nhiễmtác nhân gây bệnh từ động vật cho sữa.
Theođó, hướng tiếp cận sản xuất LF bằng con đường tái tổ hợp đã và đang được thựchiện bởi nhiều nhóm nghiên cứu và được nhiều công ty sản xuất LF quan tâm vì nócó hiệu suất tổng hợp LF cao. Pichia pastoris là chủng nấm men được đánh giá làcó thể sử dụng để sản xuất LF trong công nghiệp.
Việcsử dụng nấm men Pichia pastoris cho sản xuất LF có nhiều ưu điểm như có khảnăng tổng hợp LF cao nhất trong số các vi sinh vật được nghiên cứu sử dụng làmvật chủ biểu hiện, có khả năng lên men với hiệu suất cao, phù hợp lên men quymô lớn và đặc biệt LF sau khi được tổng hợp được đường hóa và biến đổi tạothành protein có hoạt tính tương tự như LF tự nhiên. “Nhóm nghiên cứu của chúngtôi là nhóm nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam thực hiện tạo chủng Pichia Pastoristái tổ hợp để sản xuất LF, phục vụ mục tiêu tạo chế phẩm để sản xuất thực phẩmchức năng” - PGS.TS. Trương Quốc Phong khẳng định.
Lợithế cạnh tranh với sản phẩm nhập ngoại
Đếnnay, trải qua quá trình nghiên cứu công phu, bài bản, nhóm nghiên cứu đã tạođược chế phẩm LF bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm phục vụ ứng dụng trong sảnxuất thực phẩm chức năng. Đặc biệt, đã nghiên cứu được công thức và bào chếđược 2 sản phẩm thực phẩm chức năng bao gồm viên nang LF và nước uống bổ sungLF, đồng thời đã xây dựng và công bố tiêu chuẩn cơ sở cho 2 sản phẩm này với mãsố tương ứng là: 9287/2020/ĐKSP và 9588/2020/ĐKSP.
PGS.TS.Trương Quốc Phong cho rằng: Hiện nay, trên thị trường rất nhiều sản phẩm thựcphẩm chức năng, mỹ phẩm có chứa LF. Tuy nhiên, những sản phẩm này đều thuộc sảnphẩm cao cấp, có giá thành cao và hoàn toàn phải nhập ngoại do chúng ta chưa tựsản xuất được. Trong khi đó, thực phẩm chức năng chứa LF được khuyến cáo sửdụng hàng ngày cho mọi đối tượng và đặc biệt là trẻ em và người ốm.
“Dovậy, chế phẩm LF của đề tài tạo ra chắc chắn là sản phẩm hấp dẫn đối với thịtrường. Các đơn vị có thể tiếp thu kết quả đề tài là các đơn vị hoạt động tronglĩnh vực sản xuất thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm” - PGS.TS. Trương Quốc Phongnhấn mạnh, đồng thời chia sẻ thêm, sản phẩm của đề tài được phát triển dựa trênmột số ưu điểm của chủng Pichia Pastoris như hàm lượng LF cao, đường hóa LF nhưtrạng thái tự nhiên, chi phí sản xuất thấp… Những ưu điểm này chắc chắn tạo ramột sản phẩm có chất lượng tốt, giúp nâng cao sức khỏe con người.
Đánhgiá cao quá trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc của nhóm thực hiện đề tài.Tiến sĩ Đặng Tất Thành - chuyên viên chính Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ CôngThương) cho biết: Việc xây dựng được quy trình công nghệ sản xuất chế phẩmLactoferrin từ Pichia pastoris tái tổ hợp, từ đó giúp chúng ta chủ động đượcnguồn sản phẩm này để đáp ứng các yêu cầu của các doanh nghiệp trong nước. Đặcbiệt, việc sản xuất trong nước sẽ tạo ra sản phẩm có ưu thế cạnh tranh đối vớisản phẩm nhập ngoại về thuế nhập khẩu, thời gian cung cấp...
LF đã được sử dụng rộng rãi và hiệu quả trong phòng ngừa và điều trị nhiều loại bệnh. Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm đã hợp tác với công ty Cổ phần Dược phẩm NOVACO ứng dụng chế phẩm LF tạo ra từ đề tài để bào chế viên nang LF và nước uống bổ sung LF. Nhóm nghiên cứu hy vọng các sản phẩm này sớm có thể đưa ra thị trường. |