Chiều cao cây (PH; plant height) là một tính trạng nông học quantrọng liên quan rất chặt với năng suất và phẩm chất đậu nành. Tuy nhiên, đây làtính trạng di truyền số lượng, khá phức tạp, được điều khiển bởi nhiều gen vàchịu ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài. Làm sáng tỏ cơ chế di truyền tínhtrạng chiều cao cây trong giống đậu nành cao sản với chiều cao cây tương thíchlà mục tiêu bức thiết trong chương trình lai tạo giống đậu nành hiện nay. Theođó, nghiên cứu đã sử dụng những bản đồ liên kết với mật độ cao (high-densitylinkage maps) từ hai quần thể con lai RILs viz., MT và ZM trồng tại 3 địa điểm khác khác để xemxét ảnh hưởng tính cộng (additive) và tương tác không alen (epistasis) của nhữngQTLs mục tiêu tính trạng chiều cao, cũng như tương tác của chúng với môi trườngtrong vụ đậu nành mùa hè của Trung Quốc. Tám QTLs đã được tìm thấy bởi phươngpháp kết hợp CIM (combining the composite interval mapping) và MCIM(mixed-model based composite interval mapping) trong quần thể con lai MT và 12QTLs đã được tìm thấy trong quần thể con lai ZM. Chín QTLs viz., QPH-2, qPH-6-2MT, QPH-6, qPH-9-1ZM, qPH-10-1ZM, qPH-13-1ZM, qPH-16-1MT, QPH-17 và QPH-19 đượcxác định tại nhiều địa điểm thí nghiệm hoặc nhiều quần thể, từ đó, chúng đượcxem như những QTLs ổn định. Ngoài những QTLs nói trên, có 3 QTLs viz., qPH-4-2ZM, qPH-15-1MT và QPH-17 lànhững QTLs mới hoàn toàn. Đặc biệt, QPH-17 cóthể tìm thấy trong cả hai quần thể con lai RILs, còn được xem như một QTL chủlực và ổn định ở thời vụ trồng đậu nành mùa hè của Trung Quốc. Bên cạnh đó, 11QTLs biểu thị ảnh hưởng cộng tính (additive effects) trong cả hai quần thể,trong đó chỉ có 6 QTLs có tương tác additive x môi trường, và những QTLs độclập hoàn toàn với môi trường đều có ảnh hưởng tính cộng rất lớn. Sau cùng, 6QTL có ảnh hưởng của “digenic epistasis” từng cặp QTLs với nhau; 4 QTLs có ảnhhưởng tính cộng viz., qPH-6-2MT, qPH-19-1MT/QPH-19, qPH-5-1ZM và qPH-17-1ZM kếthợp ảnh hưởng của tương tác không alen (epistasis). Như vậy, tương tác giữa môitrường và epistasis ảnh hưởng rất đáng kể đến cơ sở di truyền của tính trạngchiều cao cây đậu nành. Kết quả nghiên cứu này sẽ không chỉ làm tăng sự hiểubiết của chúng ta về di truyền tính trạng chiều cao đậu nành trong vụ mùa hè màcòn cung cấp chiến lược chọn giống nhờ chỉ thị phân tử (MAS) để phát triểngiống đậu nành cao sản có chiều cao lý tưởng cũng như “gene cloning” làm rõnhững cơ chế nói về chiều cao cây.
Xem:https://www.mdpi.com/2223-7747/8/10/373/htm