Tin trong nước
Viện Tế bào gốc: Kết nối quốc tế ngay từ bước khởi đầu
(tiasang.com.vn - 02/01/2019):

Sau hơn mười năm thành lập, Viện Tế bào gốc (được thành lập trên cơ sởcác thành tựu của Phòng thí nghiệm Nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc), trườngĐH KHTN, ĐHQG TP Hồ Chí Minh không chỉ đem lại những nghiên cứu quan trọng vềtế bào gốc trên người và chuyển giao công nghệ để đưa vào điều trị phổ biếntrong y tế mà còn góp phần làm thay đổi hẳn diện mạo của ngành học này ở ViệtNam.

Đi đầu trong chuyển giao côngnghệ tế bào gốc

Năm 2016, Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, TP HCMlà đơn vị duy nhất được Bộ Y tế phê chuẩn áp dụng chính thức kỹ thuật điều trịthoái hóa khớp bằng tế bào gốc mô mỡ tự thân (lấy mô mỡ của chính người bệnh đểtách chiết lấy tế bào gốc) và huyết tương giàu tiểu cầu. Phương pháp mớinày đem lại hiệu quả điều trị lên tới 86% và bệnh nhân thoái hóa khớp gối khôngcần phải phẫu thuật cũng như quá trình hồi phục kéo dài sau phẫu thuật. Cùngthời điểm, đây cũng là đơn vị đầu tiên được thử nghiệm lâm sàng đánh giá antoàn và hiệu quả bước đầu của phương pháp ghép tế bào gốc trung mô ở bệnh nhânđái tháo đường type 1, thử nghiệm lâm sàng liệu pháp tế bào gốc đểđiều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD.

Điều đáng ngạc nhiên là, những kỹ thuật đượcđánh giá là tiên tiến này lại không phải là sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài,mà hoàn toàn là chuyển giao công nghệ “nội địa” giữa bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnhvới Viện Tế bào gốc. Những bộ kit tách chiết tế bào gốc từ mô mỡ và bộ kit táchchiết huyết tương giàu tiểu cầu đều là những kết quả nghiên cứu hoàn toàn dongười Việt thực hiện tại Viện tế bào gốc và được chuyển giao cho công ty TNHHThế giới gene ở Khu công nghệ cao Quận 9 TP HCM sản xuất.

Hiện nay, các đơn vị ứng dụng nghiên cứu tếbào gốc vào điều trị không còn hiếm hoi ở Việt Nam, ước tính, có khoảng gần 50cơ sở trong cả nước, nhưng Viện Tế bào gốc là cơ quan duy nhất có khả năng thựchiện các nghiên cứu bài bản, đưa ra công nghệ, từ chỗ chứng minh được hiệu quả,an toàn của công nghệ ở mức độ phòng thí nghiệm, trên động vật cho đến … đưa raquy trình sản xuất đảm bảo đạt quy chuẩn cấy ghép trên người. “Viện khẳng định,môi trường nuôi cấy tế bào gốc trung mô của Viện không thua kém bất kỳ một sảnphẩm nào khác, của bất cứ nước nào trên thị trường. Nếu các đơn vị sử dụng môitrường nuôi cấy của Viện tế bào gốc mà nhận thấy có sản phẩm của nơi khác tốthơn, thì Viện sẽ tặng không môi trường nuôi cấy của Viện”, TS. Vũ Bích Ngọc,Trưởng phòng KH&CN và Sở hữu trí tuệ tại Viện cho biết. Nhưng những đơn vịđã dùng môi trường nuôi cấy tế bào gốc của Viện đều rất “chung thủy” với sảnphẩm của Viện. Bởi vì, hiện nay, đa số công nghệ được chuyển giao của Viện đềucó giá … 1.000 đồng – Với mức giá chuyển giao này, Viện không nhận tiền chuyểngiao công nghệ mà chỉ yêu cầu đơn vị nhận chuyển giao sử dụng hóa chất, vật tưcủa viện trong quá trình sử dụng sau này. Sản phẩm tốt là chưa đủ, Viện còn hỗtrợ kỹ thuật bài bản cho các đơn vị được chuyển giao công nghệ, thậm chí nếu đơnvị đó muốn thành lập một đơn vị chuyên tách chiết và nuôi cấy tế bào gốc phụcvụ cho điều trị hoặc nghiên cứu thì Viện cũng sẽ hỗ trợ kỹ thuật trong suốt quátrình xây dựng.
Cách tổ chức bài bản, minh bạch

Hiệu quả từ nghiên cứu ứng dụng có thể “đođếm” được mới chỉ là “phần nổi của tảng băng trôi”. Những ứng dụng và chuyểngiao đó là kết quả của đầu tư cho nghiên cứu cơ bản rất bài bản của Viện trongsuốt mười năm qua. Không khó để nhìn thấy kết quả đó, với một loạt công bố củacác nhà nghiên cứu trong Viện: PGS.TS Phạm Văn Phúc (Viện trưởng) và Ths PhanKim Ngọc (nguyên Trưởng Phòng thí nghiệm Tế bào gốc) đều có hơn một trăm côngbố, các trưởng phòng hiện nay của Viện đều có khoảng hơn 10 cho tới 40 - 50công bố, cho đến những nhà nghiên cứu trẻ cũng đều có tên trong danh sách côngbố này. Thậm chí, “hầu hết sinh viên được giữ lại ở đây, sau khi làm xong đềtài tốt nghiệp là đã công bố được một bài báo quốc tế thuộc Web of Science vàScopus với Impact factor cao”, TS. Vũ Bích Ngọc cho biết.

Chính những nghiên cứu cơ bản lànhững viên gạch móng đầu tiên cho ngành học này. Từ những năm 2000, khi thếgiới công bố các nghiên cứu về tế bào gốc, Ths Phan Kim Ngọc nhận ra ngay đâylà “kho vàng” của y học và bắt đầu xắn tay vào viết dự án thành lập phòng thínghiệm tế bào gốc. Ông tham khảo kinh nghiệm quốc tế, viết thư hỏi các đồngnghiệp trên thế giới. “Thậm chí, tại thời điểm thành lập Phòng thí nghiệm tếbào gốc, khái niệm tế bào gốc vẫn chưa ra đời, thời gian đó các nhà khoa họcViệt Nam vẫn gọi stem cell như là tế bào mầm. Chúng tôi đọc các công bố nướcngoài thì phát hiện có một thuật ngữ khác là germ cell là tế bào mầm và đề xuấtthay đổi cái gọi từ tế bào mầm sang tế bào gốc (stem cell). Song vẫn còn tranhcãi và niềm tin về vai trò một loại tế bào đặc biệt - tế bào gốc vẫn chưa đượcchấp nhận rộng rãi trong các nhà khoa học ở nước ta”, PGS.TS Phạm Văn Phúc nhớlại.

Nhưng Ths Phan Kim Ngọc tin tưởng vào sựchuẩn bị bài bản của ông, từ chỗ thuyết phục, kêu gọi các nhà khoa học nướcngoài cùng tham gia hợp tác nghiên cứu, cho tới đặt vấn đề hợp tác với cácphòng thí nghiệm, cơ sở nghiên cứu khác trong nước (Bệnh viện Từ Dũ, Viện Chănnuôi quốc gia). Ông tự đề ra một khái niệm “biên giới linh động”. “Khi ai hỏi‘biên chế’ phòng thí nghiệm của tôi bao nhiêu người, tôi yêu cầu phải hỏi cụthể ‘biên chế của chương trình nào, đề tài nào, hướng nghiên cứu nào?’, vì mỗiChương trình của tôi có nhiều người từ các đơn vị khác, thậm chí có cả ngườinước ngoài, được ký cùng làm trong 2- 3 năm chẳng hạn. Mình chưa biết làm, tấtcả đều mới, nên chắc chắn phải hợp tác với nước ngoài”, ông kể. Ông cùng học tròbắt đầu tiến hành những thí nghiệm đầu tiên. Năm 2005, Phòng thí nghiệm Côngnghệ sinh học phân tử - do Ths Phan Kim Ngọc xây dựng trước đó và sau này sápnhập vào Phòng thí nghiệm Tế bào gốc - đã phân lập nuôi cấy, biệt hoá thànhcông tế bào gốc từ tuỷ xương chuột, phôi thai chuột. Tất cả những điều đó đãđem lại một thuyết minh dự án đầy tiềm năng, tương lai nghiên cứu mới của ngànhhọc mới mẻ này. Năm 2007, Bộ KH&CN quyết định đầu tư cho phòng thí nghiệmtrọng điểm Nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc với số tiền đầu tư lên tới 40 tỉđồng.
Mở ngay từ ban đầu

Đầu năm 2018, Phòng thí nghiệm Nghiên cứu vàứng dụng tế bào gốc chính thức được quyết định chuyển thành Viện Tế bào gốchoạt động theo cơ chế tự chủ. Tự nuôi quân, trong khi “Phúc là người 'già' nhấtở Viện", theo Ths Phan Kim Ngọc, còn ông thì cũng đã nghỉ hưu từ năm 2016.Một đội ngũ rất trẻ, với tất cả lãnh đạo các phòng ban đều thuộc thế hệ 8X,thậm chí một số trưởng phòng chỉ mới 9X, liệu có bỡ ngỡ?

“Không, ngay từ giai đoạn còn là phòng thínghiệm thì chúng tôi đã hoạt động chuyên nghiệp giống như một tổ chức độc lập,nên khi phát triển thành Viện, chỉ cần bê nguyên cơ cấu nhân sự đó thành Việnrồi kiện toàn cho nó hoàn thiện hơn”, TS Vũ Bích Ngọc nói. Chẳng hạn, theo chịNgọc, từ trước 2007, mặc dù tất cả nhân sự của phòng thí nghiệm đều là làm côngtác nghiên cứu (trừ kế toán) nhưng vẫn phân chia trách nhiệm xử lý hành chínhtheo từng nhóm riêng, sự kết hợp giữa các nhóm trong giải quyết hồ sơ rất ănkhớp, nhịp nhàng, khi có hồ sơ chuyển giao công nghệ, hợp tác nghiên cứu… đềuđược chuẩn bị rất bài bản rồi gửi sang cho trường giải quyết. Để giảm tải, tốiưu hóa thời gian cho khối lượng công việc hành chính cũng như trao đổi giữa cácthành viên trong viện, chính Viện trưởng là người cập nhật và yêu cầu toàn bộcán bộ sử dụng những phần mềm hỗ trợ tương tác, trao đổi công việc nhưBasecamp. Thậm chí, người viết bài này, khi đề xuất cán bộ Viện cập nhật một sốtin tức mới về tình hình nghiên cứu y học trên thế giới cũng như thành tựu củaViện, thì ngay lập tức được mở một quyền truy cập vào Thư mục Tin khoa họctrong Basecamp của Viện, và các trao đổi, thắc mắc đều được giải đáp, trả lờichỉ trong vài giờ đồng hồ.

Không chỉ đảm bảo một guồng máy làm việc nộibộ chặt chẽ, êm ru nhất, mà Viện cũng có tư duy mở, kết nối với giới nghiên cứuquốc tế cũng như cách thức quảng bá, truyền thông về tế bào gốc đến công chúngrất hiệu quả. Hai năm một lần, Viện tổ chức hội thảo quốc tế về tế bào gốc, mờinhững nhà khoa học uy tín trên thế giới về tế bào gốc cũng như toàn bộ giớinghiên cứu tế bào gốc, công nghệ sinh học ở Việt Nam, nhằm thảo luận về tìnhhình nghiên cứu trên thế giới, các kết quả mới ở Việt Nam. “Những hội thảo nàyrất hiệu quả, thông qua đó, chúng tôi đều có được bài viết tốt, mối quan hệ vớinhững nhà khoa học uy tín và cơ sở hàng đầu trên thế giới”, theo TS. Vũ BíchNgọc. Hàng loạt các trường đại học lớn, viện nghiên cứu đều đã tìm đến Viện đểđặt vấn đề hợp tác. Viện cũng đã “hữu xạ tự nhiên hương”, chẳng hạn lãnh đạo vàgiảng viên của ba trường đại học từ Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc lần lượt đến Việnđể tham quan, trao đổi trong tháng 11, 12 này đều là tự tìm đến chứ không phảido Viện liên hệ và mời. Năm năm nay, Viện thường xuyên tổ chức cuộc thi StemCell Innovation nhằm tạo sân chơi học tập và nghiên cứu cho tất cả các bạn họcsinh, sinh viên yêu thích lĩnh vực sinh học, công nghệ sinh học. Quy mô của cáckỳ thi này tăng lên nhanh chóng, năm 2016, có 200 đội thi đăng ký thì đến năm2018, đã có tới 386 đội thi với 1185 thí sinh đến từ 41 trường đại học, phổthông trung học trong cả nước.
Một phong cách làm việc chuyên nghiệp, một tư duy cởi mở không phải tự nhiên màcó.

Từ thế hệ đầu là Ths Phan Kim Ngọc cho tớicác thế hệ sau này, cán bộ Viện đều thực sự được “truyền lửa” – như cách nóicủa TS Vũ Bích Ngọc về một cách làm việc nhiệt huyết, không mệt mỏi của nhữngthế hệ đi trước. Ths Phan Kim Ngọc hay PGS.TS Phạm Văn Phúc đều được các đồngnghiệp đánh giá là người “không biết đến điều gì khác ngoài công việc”. ThsPhan Kim Ngọc là người xây dựng phòng thí nghiệm từ số không, còn PGS.TS PhạmVăn Phúc tiếp nhận Viện khi đã có hình hài, cơ cấu bộ máy tương đối ổn địnhnhưng anh không hề ngơi tay. Người viện trưởng sinh năm 1983 này còn là tổngbiên tập của hai tạp chí của Viện và đều được công nhận trong danh mục Scopus,Web of science vào năm ngoái. “Toàn bộ bài vở của hai tạp chí này đều do thầyPhúc lo, cán bộ Viện chỉ gửi bài thôi”, TS Vũ Bích Ngọc nói.

 

 
Tin tức khác
Những hiểu biết về cấu trúc làm rõ cuộc cạnh tranh giữa cây trồng và các tác nhân gây bệnh nấm
ĐÁNH GIÁ ĐẶC ĐIỂM CHỦNG VI KHUẨN TIỀM NĂNG PHÂN GIẢI CELLULOSE PHÂN LẬP TỪ PHỤ PHẨM CHẾ BIẾN GỖ
Nghiên cứu ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn tạo giống lúa nếp có mùi thơm, chịu mặn cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long
NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG DI TRUYỀN NGUỒN GEN SEN MINI (Nelumbo nucifera Geartn.) NHẬP NỘI TẠI VIỆT NAM
ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG CỦA CHẾ PHẨM THÂO DƯỢC PREMIXHAD VÀ DOXYCYCLINE ĐẾN TỈ LỆ CHUYỂN HÓA THỨC ĂN VÀ KÍCH THƯỚC LÔNG NHUNG RUỘT NON TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG
Thông báo
Thông báo đề xuất và đăng ký các nhiệm vụ khoa học công nghệ ứng dụng công nghệ sinh học thuộc "Đề án Phát triển công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp đến năm 2030”
Thông báo chuẩn bị Hồ sơ đăng ký tuyển chọn – giao trực tiếp tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KHCN thuộc “Đề án Phát triển công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp đến năm 2030”
Thông báo đăng ký thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ trong khuôn khổ của Đề án Phát triển công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp đến năm 2030”
Thông báo Đề xuất các nhiệm vụ khoa học công nghệ ứng dụng công nghệ sinh học
Thông báo tuyển chọn các tổ chức cá nhân chủ trì nhiệm vụ KHCN thực hiện từ năm 2023 thuộc “Đề án Phát triển Công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp đến năm 2030” (danh mục nhiệm vụ KHCN ban hành kèm theo QĐ 1780/BNN-KHCN ngày 20/5/2022)
Văn bản mới
Thông báo đề xuất và đăng ký các nhiệm vụ khoa học công nghệ ứng dụng công nghệ sinh học thuộc "Đề án...
Ngày 22/8/2023, Bộ NN_PTNT ra QĐ Phê duyệt danh mục các nhiệm vụ KH&CN đưa vào tuyển chọn,...
Ngày 7/2/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ra Quyết định sơ 435/QĐ-BNN-TCCB về việc Kiện toàn...
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thông báo giao trực tiếp tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KHCN...
Quyết định 490/QĐ-BNN-KHCN điều chỉnh cá nhân chủ trì đề tài thuộc “chương trình trọng điểm phát triển...
Quyết định phê duyệt danh mục nhiệm vụ khoa học và công nghệ đưa vào tuyển chọn, giao trực tiếp bắt đầu...
Về việc cấp bằng bảo hộ giống cây trồng mới (kèm danh mục)
Bổ sung 71 chỉ tiêu tuyển sinh đào tạo thạc sĩ năm 2011 cho Trường Đại học Lâm nghiệp
Về việc giao dự toán NSNN năm 2011(Kinh phí bổ sung sự nghiệp khoa học Công nghệ năm 2011- nhiệm vụ cấp...
Giao dự toán ngân sách nhà nước năm 2011 (đợt 4) Kinh phí xử lý sự cố đê điều năm 2011 (Phụ lục kèm theo)
Quyết định Kiện toàn Bân điều hành Đề án Phát triển công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp đến năm 2030...
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thông báo mời các Bộ/ngành, địa phương, doanh nghiệp thuộc mọi...
Tài Liệu mới
Rút ngằn thời gian vi nhân giống lan hồ điệp
Công nghệ sinh học trong nông nghiệp
Ảnh hưởng của các yếu tố sinh học lên sự nảy mầm
Kỹ thuật trồng hoa lan Mokara
Liên kết Website
Vụ khoa học công nghệ và môi trường bộ NN và PTNT
Viện công nghệ sinh học
Bộ nông nghiệp vf phát triển nông thôn
Agbiotech Việt Nam
Báo Nhân Dân
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia
Thống kê truy cập
Số người đang online: 15
Tổng số lượt truy cập: 2871232
Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Copyright © 2011 Văn phòng Công nghệ sinh học - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Địa chỉ : Số 02 Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội. Điện thoại : (024) 38436817 - Fax: (024) 38433637
Email: webmaster@agrobitotech.gov.vn. Web site: www.agrobiotech.gov.vn