Dưa lưới là loại thựcphẩm có giá trị dinh dưỡng cao, hiện được trồng khắp nơi trên thế giới, chủ yếuđược bán tươi. Thành phần của dưa lưới có chứa chất chống oxy hóa dạngpolyphenol, có khả năng phòng chống ung thư và tăng cường hệ miễn dịch, nhiềuchất xơ nên có tác dụng nhuận trường, chống táo bón và là nguồn phong phúbeta-carotene, acid folic, kali và vitamin C, A giúp điều hòa huyết áp, ngừasỏi thận, lão hóa xương…
Tình hình sảnxuất và tiêu thụ
Dưa lưới thuộc họBầu bí (Cucurbitaceae)là rau ăn quả có thời gian sinh trưởng ngắn, trồng được nhiều vụ trong năm vớinăng suất khá cao; có nguồn gốc từ Ấn Độ và châu Phi; Ai Cập là nơi trồng đầutiên, sau đó là Hy Lạp, La Mã.
Ở nước ta, hiện cónhiều loại dưa lưới. Ngoài các giống dưa lưới truyền thống được trồng từ lâunhư dưa trắng Hà Nội, dưa mật Bắc Ninh, dưa vàng Hải Dương trái nhỏ, thơm,ngọt, thì những năm gần đây, Công ty Giống cây trồng Nông Hữu đã đưa vào sảnxuất một số giống lai F1 nhập nội cho năng suất cao (35 tấn/ha), thơm ngon, độđường (Brix) cao từ 15-18 độ, quả to, màu sắc phong phú, chống chịu một số bệnhnứt dây và thối vi khuẩn. Chu Phấn và Taki là hai giống đã được khảo nghiệm vàđánh giá phù hợp với điều kiện nhà màng. Taki có độ Brix cao, có khả năng khángbệnh tốt hơn nên được khuyến khích trồng nhiều hơn. Một số giống dưa lưới đượclai tạo phổ biến như Dưa Vân là dưa ưu thế lai F1 do Công ty Vimorint Cộng hòaPháp lai tạo và sản xuất; dưa lưới Hami (Cucumis melo var. saccharinus) cónguồn gốc từ Tân Cương, Trung Quốc, …
Sản xuất và tiêu thụrau quả, trong đó có dưa lưới, một trong những loại rau ăn quả mang lạigiá trị kinh tế lớn, là rất cần thiết.
Quy trình và phươngpháp tổ chức thực hiện
Quy trình thực hiện
Chuẩn bị cây con vàgiá thể
Sử dụng khay ươm câythường bằng vật liệu xốp (50 lỗ/khay) để gieo hạt. Giá thể gieo hạt là mụn xơdừa đã được xử lý chất chát (tanin), phân hữu cơ (trùn quế hoặc phân chuồng) đãđược xử lý bằng tricoderma và tro trấu phối trộn theo tỷ lệ tương ứng là 70% +20% + 10%, rồi cho vào đầy lỗ mặt khay và tiến hành gieo 1 hạt/lỗ. Sau đó tướinước giữ ẩm hằng ngày, khay ươm được đặt trong nhà ươm có che mưa và lưới chắncôn trùng. Khi cây xuất hiện lá thật thứ nhất thì phun phân bón lá Growmore30-10-10, nồng độ 1 g/lít nước.
Trồng và chăm sóc
Nên trồng vào buổichiều mát, đặt cây nhẹ nhàng để tránh tổn thương cây con, không nén quá chặt,trồng xong phải tưới nước ngay. Mật độ và khoảng cách trồng vào mùa khô là hàngkép kiểu nanh sấu, đạt 2.500-2.700 cây/1.000 m2; mùa mưa trồng hàngkép đạt 2.200-2.500 cây/1.000 m2.
Tưới nước: sử dụng giếngkhoan hay nước sông suối, pH từ 6-7, không mặn, không phèn.
Phân bón như KNO3, MgSO4, K2SO4, (NH4)2SO4, Ure, KH2PO4, Ca(NO3)2 thường được hòa vào nước thành dung dịchdinh dưỡng tưới cây, đảm bảo đủ các nguyên tố cần thiết cho sinh trưởng và pháttriển là K, N, P, S, Ca, Mg. Dung dịch dinh dưỡng và nước tưới được cung cấpđồng thời qua hệ thống tưới nhỏ giọt có nồng độ phù hợp với nhu cầu dinh dưỡngtheo từng giai đoạn sinh trưởng của cây.
Khi trồng được 7-10 ngày,bắt đầu treo dây cố định cây, đến giai đoạn ra hoa tiến hành thụ phấn bằng onghoặc thủ công. Mỗi cây để lại từ 1-4 quả, sau đó tỉa hết cành nách tạo thôngthoáng và hạn chế tiêu hao dinh dưỡng. Khi quả có đường kính từ 2-4 cm (khoảng40 ngày sau trồng) thì hãm ngọn để tập trung dinh dưỡng nuôi quả.
Loại sâu hại dưa lướitrồng trong nhà màng chủ yếu là bọ trĩ (Thripspalmi Karny) và bọ phấn (Bemisiatabaci). Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng vàkhô, gây hại nặng giai đoạn cây con đến ra hoa, đậu trái. Bọ phấn hoạt động vàosáng sớm và chiều mát, hút nhựa làm cây có thể bị héo, ngã vàng và chết; truyềncác bệnh virus. Để phòng, trừ có thể dùng bẫy dính; thiên địch nhện nhỏ (Amblyseius cucumber), bọxít (Orius sauteri và Oriusstrigicolly), phun thuốc bảo vệ thực vật; vệ sinh vườn trồng,…
Một số bệnh phổ biếngây hại dưa lưới như bệnh phấn trắng do nấm Erysiphe cichoracearum De Candolle hạilá, thân, cành ngay từ thời kỳ cây con; bệnh sương mai giả do nấm Pseudoperonospora cubensis,gây hại trên tất cả các bộ phận nhưng phổ biến nhất là lá; bệnh nứt thân chảynhựa do nấm Mycosphaerellamelonis, gây hại chủ yếu trên thân, đôi khi trên lá và cuống quả,gây nứt, chảy nhựa, cây có thể bị khô chết. Cách phòng trừ là vệ sinh đồngruộng, thu dọn sạch tàn dư thân lá bị bệnh, tiêu diệt cỏ dại, mật độ trồng hợplý, bón phân cân đối N-P-K; phun thuốc kịp thời khi phát hiện bệnh,...
Ưu điểm của côngnghệ. Hiệu quả kinh tế
Ưu điểm
·Tạora sản phẩm sạch, an toàn cho người tiêu dùng (với tập tính canh tác truyền thốngsẽ có nhiều dư lượng thuốc BVTV và vi sinh vật gây hại trong sản phẩm).
·Nướctưới và dinh dưỡng được cung cấp đồng thời qua hệ thống tưới nhỏ giọt và đượcthiết lập chương trình tưới tự động nên cây trồng đều được cung cấp một lượngdưỡng chất tương đối đồng đều (canh tác ngoài đồng ruộng có tồn dư hóa chất vàlãng phí nguồn nước).
·Kiểmsoát được sâu, bệnh hại cây trồng nhờ hệ thống nhà màng, nhà kính (trồng ngoàiđồng ruộng phải sử dụng nhiều loại thuốc hóa học với liều lượng cao để phòng,trừ sâu bệnh hại).
·Trồngđược quanh năm (canh tác ngoài đồng ruộng chủ yếu trồng được vào mùa khô).
·Mẫumã và chất lượng sản phẩm tốt, từ đó hiệu quả kinh tế cao.
Hiệu quả kinh tế
Đánh giá hiệu quả củamô hình trồng dưa lưới trong nhà màng áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọtdựa trên kết quả thực tế tính trên 1.000 m2, thời gian của 1 vụ trồnglà 70 ngày. Hai khoản đầu tư quan trọng ban đầu để thực hiện là cơ sở vật chất:nhà màng (400.000 đồng/m2x1.000 m2) 400 triệu đồng (khấuhao trong 10 năm) và hệ thống tưới nhỏ giọt: 30 triệu đồng (khấu hao trong 5năm).
·Tổngchi (giống, phân bán, nhân công, thuốc, khấu hao): 31,6 triệu đồng/vụ.
·Tổngthu: 63 triệu đồng/vụ (3.500kgx18.000đồng)
·Lợinhuận: 26,9 triệu đồng/vụ
Thông tin liên hệchuyên gia, hỗ trợ
Trung tâm Ươm tạoDoanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao
Ấp 1, Xã Phạm VănCội, Huyện Củ Chi, TP.HCM;
Người liên hệ: ÔngNguyễn Công Hoàng - Phòng Ươm tạo Công nghệ
Email:uomtaocnc@gmail.com